دیسک غضروفی می باشد که میان دو مهره قرار می گیرد و همچون فنری از ایجاد فشار مهره بالایی به مهره های پایینی کمر پیشگیری می کند.
ما زمانی دچار بیماری فتق دیسک کمر می شویم که به علت ورزش های سنگین ، اضافه وزن ، تصادف ، علل مادرزادی ، جابه جایی مهره ها ،آرتروز و سن زیاد دیسک دچار ضایعه می شود و خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و محتویات درون آن بیرون می زند.
البته جالب این است که این ساختار باعث پیشگیری از افتادن دیسک در نخاع و فشار بر روی اعصاب و در نتیجه پیشگیری از اختلال اعصاب و فلج قسمتی از عصب می شود.
علائم و نشانه ها
ممکن است دیسک کمر شما هیچ گونه علائمی را از خود نشان ندهد و تنها در عکس های تصویر برداری قابل مشاهده باشد. اما در برخی موارد دیگر فتق دیسک کمر می تواند دردناک باشد. فتق دیسک بین مهره ها بیشتر در قسمت کمر بروز می کند اگر چه ممکن است در بین مهره های گردنی نیز اتفاق بیافتد.
شایع ترین علائم دیسک کمر عبارتند از:
درد در بازو و یا پا: اگر فتق دیسک کمر شما در قسمت پایین کمر باشد شما معمولا در باسن، ران و ساق پای خود احساس درد شدید می کنید. اگر فتق دیسک شما در مهره های گردنی اتفاق بیافتد، درد معمولا در شانه و بازو ها احساس می شود. این درد ممکن است در مواقع سرفه، عطسه و یا حرکت دادن ستون فقرات به صورت ناگهانی شدیدتر شود.
بی حسی و سوزن سوزن شدن:دیسک کمر اغلب باعث بی حسی و سوزن سوزن شدن در بخشی از بدن که اعصاب آن به علت فتق دیسک تحت فشار است، می شود.
ضعف: ممکن است عضلاتی که توسط اعصاب تحت تاثیر قرار گرفته کنترل می شوند، تضعیف شوند. این اتفاق ممکن است باعث شود که شما تلو تلو بخورید و یا توانایی شما برای بلند کردن و یا نگه داشتن اجسام مختل شود.
با مشاهده علائم بالا به پزشک مراجعه کنید. و در موارد زیر به صورت اورژانسی به پزشک و یا اورژانس مراجعه کنید:
بدتر شدن علائم: اگر علائمی که در بالا ذکر شد به حدی شدید شود که دیگر قادر به انجام فعالیت های روزمره خود نباشید.
اختلال در عملکرد مثانه و یا روده: در برخی از انواع خاص فتق دیسک کمر ممکن است شما با بی اختیاری و یا مشکل در ادرار کردن مواجه شوید
بی حسی زینی: در این حالت، از دست دادن حس به صورت پیشرونده به بخش هایی از پا، ران و باسن منتقل می شود
علت ها و دلایل
تق دیسک کمر اغلب به علت افزایش سن و ساییدگی و استهلاک ناشی از افزایش سن به وجود می آید. با افزایش سن، دیسک کمر بخشی از آب خود را از دست می دهد.
این حالت باعث می شود که انعطاف پذیری آن ها کمتر شده و بیشتر در معرض پاره شدن قرار بگیرند و در چنین شرایطی ممکن است با یک فشار و یا چرخش کوچک نیز با پارگی دیسک کمر مواجه شوید.
در بسیاری از افراد دلیل اصلی فتق دیسک کمر ناشناخته است. گاهی اوقات ممکن است بلند کردن اجسام بزرگ و سنگین توسط عضلات کمر (به جای بلند کردن آنها با استفاده از عضلات ران و پا) باعث فتق دیسک کمر شود.
به ندرت حوادثی مانند سقوط از بلندی و یا ضربه به پشت می توانند باعث فتق دیسک کمر شوند.
راه ها و روش های درمان
اگر بیمار مبتلا به دیسک کمر علائم عصبی واضحی ندارد و اختلال‌های انگشتان حرکتی پا و مشکلات اسفنکتری و ادراری هم ندارد بیمار اورژانسی نیست و درمان دیسک کمر بسیار راحت است و شامل تمرین‌های کششی دیسک کمر یا بستن کمربندهای مخصوص است تا بتوان کشش لازم را در ناحیه کمر ایجاد کرد.
داروهای مسکن و کورتونی هم برای درمان دیسک کمر تجویز می‌شود ولی بیماران مبتلا به دیسک کمر باید به طور مرتب کنترل شوند تا مطمئن شویم بیماری دیسک کمر پیشرفت نمی‌کند.
گاهی لازم است بیماران برای درمان دیسک کمر استراحت کنند. استراحت بیمار مبتلا به دیسک کمر تا زمانی است که التهاب دیسک کمر برطرف شود.
فشار دیسک کمر به عصب باعث تورم عصب می‌شود و التهاب ایجاد می‌کند.
برای کاهش التهاب دیسک کمر توصیه می‌شود بیمار مبتلا به دیسک کمر به مدت 48 تا 72 ساعت یا حداکثر 7 تا 10 روز همراه با ورزش و تمرینات کششی استراحت کند ولی استراحت طولانی‌مدت به هیچ‌وجه توصیه نمی شود چون باعث ضعف عضلات می‌شود.
پزشک می تواند حرکات و وضعیت هایی را به شما بدهد که شما بتوانید به کمک آن ها درد ناشی از فتق دیسک کمر خود را به حداقل برسانید. ممکن است پزشک موارد زیر را به شما توصیه کنند:
استفاده از گرما و یا سرما
حرکات کششی
استفاده از اموال اولتراسوند
در صورت فشار روی ریشه عصب و پیشرفت بیماری ممکن است جراحی دیسک کمر لازم شود.