درد شانه یکی از شایع ترین شکایات بالینی می باشد. شانه از چندین مفصل، با تاندون و عضلات ساخته شده است که اجازه حرکات زیادی را به بازوی شما می دهد. لذا دچار مشکلات متعددی نیز می شود. تورم روتاتورکاف منشا بسیاری از دردهای شانه است.
شانه از سه استخوان ساخته شده است: استخوان بازو، کتف و ترقوه( کلاویکول). بازو در مفصل شانه توسط عضلات اطراف بازو (روتاتور کاف) نگه داشته شده است. این عضلات و تاندونها، پوششی را در اطراف قسمت فوقانی بازوی تشکیل می دهند و آن را به استخوان کتف متصل می کنند.
یک کیسه روان کننده ( شبیه مایع) بنام بورس بین عضلات اطراف مفصل و استخوان بالایی شانه (آکرومیون) که یک بخش و زائده ای از استخوان کتف است وجود دارد.
وقتی که بازو حرکت می کند، بورس به تاندونهای عضلات اطراف بازو (روتاتور کاف) اجازه می دهد، به آسانی حرکت کنند و سر بخورد.
عضلات اطراف بازو (روتاتور کاف) یکی از علل شایع درد شانه می باشند. درد شانه می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
التهاب تاندون: تاندونهای عضلات اطراف بازو می تواند تحریک شده یا آسیب دیده باشد.
تورم بورس های مفصلی: بورس می تواند ملتهب و متورم شده، مقدار مایع آن افزایش یابد که باعث درد می شود.
حرکت و برخورد: وقتی دستتان را بالا می رود، فضای بین آکرومیون و روتاتور کاف کم می شود. آکرومیون می تواند سبب سایش تاندون و بورس شده و درد ایجاد گردد.
درد ناشی از روتاتورکاف به طور عمومی هم در ورزشکاران جوان و هم در افراد میانسال شایع است. ورزشکاران جوان که از حرکات بالای سر برای شنا، بیس بال و تنیس استفاده می کنند به طور ویژه ای در معرض آسیب قرار دارند. کسانی که کارهای بلند کردن مکرر یا فعالیتهای بالای سر بازو از قبیل آویزان کردن یا زدن کاغذ دیواری، ساخت و ساز یا نقاشی و گچ کاری سقف و … انجام می دهند نیز آسیب پذیر هستند.
همچنین درد ممکن است در نتیجه یک آسیب جزئی ایجاد گردد. بعضی وقتها نیز علت درد قابل شناسایی نمی باشد.
علائم:
درد تاندون های روتاتور کاف معمولا باعث حساسیت موضعی و تورم تاندون در جلو شانه می شود. ممکن است با بالا بردن دست و گاها با پایین آوردن آن درد شانه ایجاد شود.
شروع علائم ممکن است خفیف باشد. بیماران اغلب در مراحل اولیه به دنبال درمان نیستند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
◦درد خفیفی که در حال فعالیت وجود دارد.
◦درد شانه ها که به طرف خارج بازو انتشار می یابد.
◦درد ناگهانی با بلند کردن اجسام و حرکات کششی.
◦ورزشکاران در موقع پرتاب کردن یا زدن توپ تنیس دچار درد شوند.
با پیشرفت بیماری مشکلات نیز افزایش می یابد مانند:
◦درد در هنگام استراحت یا شب
◦از دست دادن قدرت و حرکت
◦اشکال در بردن دست به پشت بدن جهت حرکات بستن کرست یا برداشتن و گذاشتن کیف پول در پشت شلوار.
در صورت حاد بودن علایم ممکن است شانه شدیدا حساس شده و حرکات آن محدود و دردناک گردد.
بررسی های پزشکی
تاریخچه پزشکی و معاینه بالینی
دامنه حرکتی شانه ، در چندین جهت مختلف و همچنین قدرت بازوی بایستی مورد توجه قرار گیرد. البته محدودیت حرکات بصورت فعال دپار اشکال است ولی بصورت غیر فعال حرکات وجود دارند.
مشکلات دیگر مفصل شانه را نیزکه ممکن است وجود داشته باشد، بررسی خواهد شد. ممکن است درد ارجاعی از گردن باشد که لزوم بررسی و معاینه را نشان میدهد.
آزمایشهای تصویر برداری:
سایر آزمایشات که ممکن است در تشخیص خود کمک کند شامل:
رادیوگرافی :
چون اشعه x بافتهای نرم شانه را از قبیل روتاتور کاف نشان نمی دهد. رادیوگرافی در یک شانه دچار مشکل روتاتور کاف، معمولا طبیعی و نرمال می باشد یا ممکن است نشان دهنده یک زائده استخوانی کوچک باشد. یک نمای خاص در رادیوگرافی که بنام “نمای خروجی” نامیده می شود، گاها یک زائده استخوانی کوچک را در لبه جلویی آکرومیون نشان می دهد.
ام آر آی و سونوگرافی:
این مطالعات می تواند تصاویر بهتری از بافتهای نرم از قبیل تاندون روتاتورکاف ارایه دهد. آنها می توانند مایع یا التهاب در بورسا و تاندون روتاتورکاف را نشان دهند. موارد پارگی و خراش جزئی در تاندون روتاتورکاف دیده خواهد شد.
بررسی الکترومیوگرافی (نوار عصب و عضله):
میتواند بررسی مشکلات گردن (علل ارجاعی درد) و اعصاب محیطی (مثل عدم تعادل نیروهای عضلات و …) را میسر نماید.
درمان
هدف از درمان، کاهش درد و بازگرداندن دوباره عملکرد شانه می باشد.
درمانهای غیرجراحی
در بیشتر موارد، درمان اولیه نیازی به جراحی نیست، البته درمان ممکن است برای چند هفته یا ماه بسته به علت و شدت مشکل طول بکشد، بسیاری از بیماران یک بهبود تدریجی و بازگشت عملکرد را تجربه خواهند کرد.
استراحت:
استراحت یعنی فعالیتهایتان را اصلاح کنید مثلا از فعالیتهای بالای سر و بالایی اجتناب کنید.
داروهای ضد التهاب و غیر استروئیدی:
داروهایی مانند ایبو پروفن و ناپروکسن درد و تورم را کاهش می دهند.
فیزیوتراپی:
در فیزیوتراپی در ابتدا روی کاهش درد و بعد روی بازگرداندن حرکات طبیعی شانه تمرکز می شود. حرکات و تمرینهای کششی برای کاهش درد و بهبود محدوده حرکتی بسیار مفید می باشد. سفتی در کپسول شانه ممکن است علت اختلال در رساندن دست به پشت شما باشد. حرکات کششی خاص جهت کپسول خلفی می تواند در تسکین درد در شانه بسیار موثر باشد.
بعد از آن برنامه ای برای تقویت عضلات روتاتور کاف شروع میشود.
تزریق کورتون:
اگر استراحت، داروها و درمانهای فیزیکی درد را کاهش ندهد، یک تزریق با بی حسی موضعی و کورتیزون ممکن است مفید باشد. کورتیزون یک داروی ضد التهاب بسیار قوی می باشد. تزریق آن به درون بورس زیر آکرومیون میتواند درد را کاهش دهد.
درمان جراحی:
در نهایت هنگامی که درمان غیر جراحی درد را تسکین نداد، ممکن است عمل جراحی به شما توصیه شود.
هدف از عمل جراحی ایجاد فضای بیشتر برای تاندون روتاتور کاف می باشد. برای این کار بخش ملتهب بورس را برداشته می شود. همچنین ممکن است آکرومیوپلاستی که برداشتن قسمتی از قدام آکرومیون است انجام شود. این کار باعث برداشتن فشار از روی تاندون روتاتورکاف می گردد. این جراحی می تواند با استفاده از یک آرتروسکوپی یا روش باز انجام شود.
توانبخشی:
بعد از جراحی، اندام ممکن است برای یک دوره کوتاه در یک گردن آویز قرار داده شود. این کار اجازه ترمیم اولیه را می دهد. به محض بهبودی، اجازه برداشتن گردن آویز را داده شده و استفاده از بازو و تمرینات شروع می شود.
یک برنامه توانبخشی بر اساس نیازهای بیمار شروع می شود اینها شامل تمرینات برای بازگرداندن مجدد محدوده حرکتی شانه و قدرت اندام معمولا ۲ تا ۴ ماه برای رسیدن به تسکین درد و بهبودی کامل طول می کشد، اما ممکن است حتی تا یکسال هم ادامه یابد.
چند توصیه و مراقبت از شانه برای کاهش درد تاندونیت روتاتور کاف و پیشگیری از عود بیماری:
استفاده از پوسچرهای صحیح هنگام نشستن
اجتناب از بالا بردن مکرر بازوها بالای سر
استراحت یا وقفه بین حرکات تکراری
اجتناب از خوابیدن روز همان طرف هرشب
اجتناب از حمل کیف روز یک شانه
حمل اشیا نزدیک و کنار بدن