اول اینکه همه بیماران سرپایی مشکوک به کووید یا اونهایی که با این بیماران تماس داشتند باید تست PCR انجام بدن، اگر امکان تست PCR گسترده وجود نداره باید بر اساس اولویت زیر عمل بشه:
افراد با علائم تب، سرفه یا تنگی نفس همراه با بیماری زمینه‌ای شامل دیابت، COPD, نارسایی قلبی، بالای
۵۰ سال و بیماران با ساپرس سیستم ایمنی.
خانم‌های باردار و کودکان علامتدار با ریسک فاکتورهای گفته شده در بالا.
برای بیماران سرپایی بدون تنگی نفس و سچوریشن بیشتر مساوی ۹۵٪ که ریسک فاکتوری هم ندارن بجز قرنطینه نیاز به ویزیت تلفنی یا حضوری نیست ولی در صورت بدتر شدن علائم و بروز تنگی نفس باید وضعیتشون رو تلفنی به مراکز کرونا خبر بدن. روزی دو نوبت باید سچوریشن (اکسیژن خون) رو اندازه بگیرن
اندازه گیری سچوریشن با موبایل ارزشی نداره.
بیماران بدون تنگی نفس ولی حداقل یه ریسک فاکتور یا اونایی که تنگی نفس خفیف دارن ولی ریسک فاکتوری ندارن، باید فالوآپ تلفنی بشن.
بیماران زیر باید بصورت سرپایی و تو کلینیک ویزیت بشن:
تنگی نفس خفیف با سچوریشن ۹۱ تا ۹۴٪.
تنگی خفیف با حداقل یک ریسک فاکتور.
تنگی متوسط.
بیماران زیر باید تو بیمارستان بستری بشن:
تنگی نفس شدید یعنی حین استراحت باشه یا موقع صحبت کردن بین کلمات مرتب نفس بکشه.
سچوریشن کمتر مساوی ۹۰٪.
گیجی، تغییر رفتار، خواب آلودگی شدید و علائم هیپوپرفیوژن مثل SBP کمتر از ۹۰، سیانوز، دردسینه مطرح کننده ACS, آنوری و falling.
بطور کلی بیمارانی که پزشک احساس بکنه توانایی مراقبت از خودشون رو بتنهایی ندارن، تو هر یک ازین سه دسته بالا باشه باید بستری کنه.
تنگی خفیف: تو فعالیت‌های معمول و روزمره تنگی وجود نداره ولی ممکنه نفس نفس زدن رو حین بالارفتن از یک یا دو طبقه پله پیدا بکنه.
تنگی متوسط: تو فعالیت معمول هم تنگی وجود داره ولی تو استراحت تنگی نفس نداره.
تنگی شدید: تنگی رو تو حالت استراحت داره.
حالا بیمارانی رو که بر اساس داده‌های فوق تشخیص دادیم نیاز به بستری ندارن ولی نیاز به فالوآپ تلفنی دارن، به این صورت پیگیری میکنیم:
فالوآپ تلفنی باید روزهای ۴، ۷ و ۱۰ انجام بشه.
بیمارانی که اضطراب، آسم خفیف، COPD و نارسایی قلبی دارن باید روزانه فالوآپ کنیم.
بیماران زیر که تو کلینیک ویزیت سرپایی شدن باید ۲۴ ساعت بعد دوباره ویزیت بشن:
افراد بیشتر و مساوی ۶۵ با حداقل یک ریسک فاکتور.
بیماران با تنگی متوسط.
بیمارانی که کاندید بستری بودن ولی تو بیمارستان تخت خالی وجود نداشته.
بیماران غیرقابل اعتماد.
بیمارانی که تلفنی فالوآپ میشن باید ازشون پرسیده بشه که آیا تنگی نفسشون در عرض ۱، ۲ و ۳ روز گذشته بدتر شده؟
کارهای روزمره‌شون باعث تنگی نفسشون میشه؟
نفس کشیدنشون نسبت به قبل تندتر یا سخت‌تر شده؟
آیا حین راه رفتن سیاهی رفتن چشم دارن؟
در حین فالوآپ تلفنی، بیماران زیر باید دوباره ویزیت حضوری بشن؟
شک به پنومونی باکتریال یعنی سرفه خلط دار جدید. شک به تشدید آسم یا COPD یعنی افزایش ویزینگ. آمبولی یعنی تشدید تنگی نفس، دردسینه پلورتیک و هموپتیزی. نارسایی قلبی یعنی ادم و ارتوپنه. پریکاردیت یعنی درد پلورتیک سینه.
درمان بیماران سرپایی یعنی اونایی که تو بیمارستان بستری نمیشن بصورت درمان علامتی است:
برای تب و بدن درد از استامینوفن و اگه جواب نداد از NSAID مثل ناپروکسن، پروفن.
برای سرفه شربت دکسترومتورفان هر ۸ ساعت یه قاشق.
مصرف مایعات زیاد.
داروهای اختصاصی مثل رمدیسیویر، دگزامتازون و آنتی‌بادی اختصاصی به هیچ عنوان تو بیمار سرپایی نباید داده بشه بعلت عوارض دارویی و افزایش مرگ و میر(کاری که ما در ایران داریم انجام میدیم).
هیچ کدوم از ویتامین‌ها تاثیری در بهبود بیماری ندارن و توصیه نمیشه.
درمناطقی که شیوع آنفولانزا هم وجود داره و طبق نظر پزشک میشه درمان اختصاصی آنفولانزا رو هم انجام داد.
بروی شکم خوابیدن تنگی نفس و سرفه بیماران رو کمتر میکنه.
باید بیماران تو خونه راه برن، پاهاشون رو مرتب تکون بدن تا از ایجاد لخته جلوگیری بشه.
دو تا تمرین تنفسی هست که این بیماران بایدانجام بدن:
۲ ثانیه دم با بینی مثل بو کردن گل و ۴ ثانیه بیرون دادن هوا با دهان مثل فوت کردن برای دو دقیقه. چندین بار در روز اینکارو انجام بدن.
در حالت خوابیده یا نشسته، یه دست رو روی سینه و یه دست روی شکم قرار بدن. بعد نفس عمیق با دهان بکشن طوریکه دست روی شکم بالاتر از قفسه سینه قرار بگیره. اینکارو رو ۲-۵ دقیقه و روزانه چندین بار انجام بدن.
در بیمارانی که شک به تشدید COPD یا آسم وجود داره، دوره کوتاهی از کورتون خوراکی و اسپری بتاآگونیست میشه استفاده کرد.
بیمارانی که نبولایزر میکنن نباید در حضور افراد دیگه تو اتاق اینکارو انجان بدن.
بیمارانی که بهبود پیدا میکنن باید تشویقشون کنیم تا برن و پلاسما اهدا کنن.
بعضی از بیماران بعد بهبود دچار post intensive care syndrome میشن که با افت عملکرد و فعالیت، اضطراب و افسردگی و اختلال شناختی خودشو نشون میده.
آیا بیماران سرپایی نیاز به آنتی‌کوآگولان یا آسپرین دارن؟
تنها تو بیمارانی که سابقه DVT و آمبولی ریه دارن، بیماران با سابقه جراحی اخیر و اونایی که کاملا بی‌حرکت هستن، ریواروکسابان ۱۰ میلیگرم روزانه از ۳۱ تا ۳۹ روز توصیه میشه.( در حالیکه ما بدون اندیکاسیون به خیلی از بیماران سرپایی میدیم).
آسپرین هم هیچ اندیکاسیونی نداره مگرتو بیمارانیکه به دلیل دیگه باید آسپرین مصرف کنن مثل سابقه سکته قلبی و مغزی، تنگی عروق کرونر، سابقه آنژیوپلاستی و جراحی قلب و ASCVD ۱۰ ساله بیشتر مساوی ۱۰ درصد.