بیماری مربوط به کپسول شانه میباشد که دارای سه مرحله کلی است :
FREEZING – FROZEN – THAWING
این بیماری باعث درد و سفتی در شانه می شود و با گذشت زمان، حرکت شانه بسیار سختر خواهد بود. و در نهایت در اکثر موارد با کم شدن درد و بازگشت حرکت شانه مواجه میشویم.
شانه منجمد در حدود ۲% عموم مردم روی می دهد. اکثرا در میان افرادی که سن انها بین ۴۰ تا ۶۰ سال است دیده می شود و در زنان بیشتر از مردان است.
آناتومی
شانه شما از یک مفصل گوی و کاسه ساخته شده است که شامل سه استخوان می باشد: استخوان بازو، تیغه شانه (کتف) و ترقوه.
استخوان بازو به یک حفره کم عمق در تیغه شانه متصل می شود. یک بافت منسجم قوی که کپسول شانه نام دارد این مفصل را احاطه کرده است.
برای کمک به حرکت راحت تر شانه، مایعی به نام مایع سینویال در آن وجود دارد که باعث لزج و لغزنده شدن غضروف مفصل میشود.
تعریف
در شانه منجمد، کپسول شانه ضخیم و محکم می شود و باندهای سفت شده (چسبندگی)بوجود می آید. در بسیاری از موارد، مایع سینوویال کمتری در مفصل وجود دارد.
علامت مشخصه این بیماری ناتوانی در حرکت شانه است بیمار به تنهایی یا به کمک دیگران نمی تواند شانه را در دامنه حرکتی حرکت دهد. این بیماری سه مرحله دارد.
مرحله یخ زدگی FREEZING
در مرحله انجماد، بیمار درد بیشتر و بیشتری را احساس می کند. همچنانکه درد بیشتر و شدیدتر می شود شانه محدوده حرکتی خود را از دست می دهد. عموما این مرحله بین ۶ هفته تا ۹ ماه طول میکشد.
مرحله یخ زده FROZEN
عملا در این مرحله ممکن است درد بیمار کاهش می یابد ولی سفتی و محدودیت حرکتی باقی است. این مرحله حدود ۴ تا ۶ ماه طول می کشد و احتمال دارد فعالیت روزانه بسیار دشوار گردد.
مرحله ذوب شدن THAWING
در این مرحله حرکات شانه به تدریج بهبود می یابد. شانه به حالت طبیعی یا نزدیک طبیعی از نظر قدرت و حرکت باز می گردد. این مرحله معمولا از ۶ ماه تا ۲ سال طول میکشد.
علت
هنوز علت این بیماری کاملا مشخص نشده است. هیچ ارتباط روشنی بین این بیماری با فعالیتها یا شغل فرد وجود ندارد. چندین عامل وجود دارد که ممکن است افراد را بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دهد.
دیابت: شانه منجمد بیشتر در افراد دیابتی روی میدهد حدود ۱۰ تا ۲۰ % این افراد در معرض ابتلا به این بیماری هستند. دلیل این امر هنوز نامعلوم است.
بیماری های دیگر: برخی از دیگر مشکلات پزشکی نیز با این بیماری مرتبط هستند که از ان جمله می توان هیپوتیروئیدی، بیماری پارکینسون و بیماری های قلبی را اشاره کرد.
عدم تحرک: شانه منجمد ممکن است پس از اعمالی که مرتبط با عدم تحرک شانه هستند از جمله جراحی، شکستگی و آسیبهای دیگر روی دهد. داشتن تحرک و حرکت دادن شانه توسط بیمار بلافاصله پس از جراحی یا ضربه به شانه باعث جلوگیری از ابتلا به شانه منجمد می شود.
علائم
درد ناشی از شانه منجمد معمولا مبهم است. در اوایل این بیماری حرکت بازو سخت و دردناک است. معمولا درد در ناحیه بیرونی شانه و گاهی در قسمت فوقانی بازو احساس می شود ولی بتدریج ممکن است درد بیشتر شده و غیرقابل تحمل گردد و حتی مانع کار خواب گردد.
معاینه بالینی
پس از شرح حال و تاریخچه پزشکی، پزشک شانه را معاینه می کند. پزشک با احتیاط شانه را در تمام جهات حرکت می دهد تا ببیند که آیا حرکت محدود شده است یا نه و آیا به هنگام حرکت دادن شانه دردی وجود دارد یا نه. زمانیکه شخص دیگری شانه شما را حرکت می دهد اصطلاحا به این عمل “حرکت غیرفعال” PASSIVE گفته می شود. پزشک این وضعیت را با محدوده حرکتی که خود شما به هنگام حرکت دادن شانه خود نشان می دهید “حرکت فعال” ACTIVE مقایسه می کند. افرادی که دچار شانه منجمد می شوند دامنه حرکت محدود هم به طور فعال و هم به طور غیرفعال دارند.
تصویربرداری
بررسی های دیگری که احتمال دارد به پزشک برای تشخیص بیماری و دلایل سفتی و درد شانه شماکمک کند عبارتند از:
رادیوگرافی: ساختار متراکم استخوان، به وضوح در رادیوگرافی نشان داده می شود. ممکن است رادیوگرافی مشکلات دیگری که در شانه وجود دارند همانند آرتریت را نیز نشان دهد.
ام آر ای و سونوگرافی: این مطالعات می تواند تصاویر بهتری از مشکلات موجود در بافت نرم همچون پارگی روتاتورکاف را نشان دهد.
درمان
بطور کلی شانه منجمد در طول زمان بهتر می شود اگر چه ممکن است دوره بهبودی تا سه سال نیزطول بکشد.
تمرکز درمان در این بیماری بر روی کنترل درد و بازگرداندن حرکت و قدرت است.
درمان غیرجراحی
بیشتر از ۹۰% بهبودی با استفاده درمان های نسبتا ساده برای کنترل درد و بازگرداندن حرکت و قدرت شانه به دست می آید.
داروهای غیراستروئیدی ضد التهابی: داروهایی همچون آسپرین و ایبوپروفن باعث کاهش درد و تورم می شوند.
تزریق استروئید: کورتیزون داروی قدرتمند ضد التهابی است که به طور مستقیم به داخل مفصل شانه تزریق می شود. برخی مایع بیشتری داخی مفصل تزریق می کنند.
فیزیوتراپی: ورزشهای خاصی وجود دارند که به بازگرداندن حرکت و قدرت شانه کمک می کنند. درمان شامل کشش و یا طیف وسیعی از ورزش ها برای شانه می باشد.
درمان جراحی
اگر علائم با درمان و داروهای ضدالتهابی برطرف نشد، ممکن است درمان جراحی نیاز شود. هدف از جراحی برای شانه منجمد کشش و آزادسازی کپسول مفصلی است. دستکاری شانه تحت بیهوشی و آرتروسکوپی شانه یکی از رایج ترین روشهای جراحی شانه منجمد است.
بهبودی و بازتوانی
پس از جراحی، فیزیوتراپی برای حفظ حرکتی که با استفاده از جراحی به دست آمده ضروری است . زمان بهبودی از ۶ هفته تا ۳ ماه متغیر است. اگر چه این روند آهسته است، پیگیری درمانی بیمار عامل بسیار مهمی در بازگشت تمام فعالیتهایی است که بیمار از ان لذت می برد.
با این وجود به ندرت پیش می آید که شانه منجمد عود کند، مخصوصا اگر یک عامل کمکی همچون دیابت هنوز هم وجود داشته باشد. و ممکن است قدری محدودیت حرکتی شانه باقی بماند.