کرونا ویروس : پاتولوژی و نحوه ی انتقال آن

 بیماری کوید-19 که توسط ویروس SARS-CoV-2 ایجاد می شود معمولا یک الگوی دو مرحله ای یا دو فازی دارد:
فاز اولیه پاسخ ویروسی و فاز ثانویه ی پاسخ التهابی
(early viral response phase and an inflammatory second phase)

 اکثر علائم بالینی این بیماری خفیف و همانند علائم یک آنفولانزا هستند. (تب، سرفه، بی حالی، درد عضلانی، سردرد، اختلال در حس بویایی و چشایی)

:: ویروس SARS-CoV-2 یک ویروس پوشش دار بتا کورناویروس می باشد. از نظر سکانس ژنتیکی 80 درصد شبیه به SARS-CoV-1 و 96.2% شبیه به bat coronavirus RaTG13 می باشد.

:: روی پوشش ویروس، سه پروتئین قرار دارد:

spike (S) glycoprotein
envelope (E) protein
membrane (M) protein

  اتصال به سلول میزبان انسانی و ورود به ویروس از طریق گلیکوپروتئین اسپایک صورت می گیرد. زیر واحد S1 این گلیکوپروتئین اسپایک به گیرنده ی ACE 2 متصل می شود. اینجا transmembrane serine protease 2 یا TMPRSS2 نیز که در سطح سلول های راههای هوایی و اندوتلیال بیان می شوند نیز کمک می کند.
بعد از آن نیز ادغام غشایی صورت می گیرد.
زیر واحد S2 گلیکوپروتئین اسپایک به عنوان یک هدف برای درمان ضد ویروسی مطرح می باشد.
علاوه بر آن ویروس می تواند به سلولهای اپیتلیوم بویایی نیز به طور موقت آسیب رسانده و باعث اختلال بویایی و چشایی شود.
گیرنده ی ACE2 در اپیتلیوم روده، اندوتلیال در کلیه و عروق نیز وجود دارد که می تواند علائم گوارشی و قلبی و عروقی را توجیه کند.

 پاتولوژی Lymphocytic endotheliitis در ریه، قلب، کلیه، و کبد و همچنین نکروز و انفارکتوس میوکارد در بیماران فوت شده از کوید-19 دیده شده است. پس ویروس می تواند به طور مستقیم خیلی از ارگان ها را درگیر کند.

جهش در ویروس

معمولا به علت توانایی proofreading در هنگام تکثیر، میزان جهش ها نسبت به سایر ویروس های RNA کمتر است. تا به حال جهش های رخ داده روی میزان انتقال و بیماری زایی ویروس تاثیری نداشته است. اما گفته شده است که جهش مربوط به G614 در گلیکوپروتئین اسپایک ویروس (نسبت به واریانت قبلی D614) می تواند انتقال و عفونت زایی ویروس را بیشتر کند اما شدت بیماری را بیشتر نکرده است.

 چرا ویروس ایجاد کننده ی کوید-19 از ویروس ایجاد کننده ی سارس عفونت زا تر است؟

مقدار reproductive number (R0) برای ویروس کوید-19 بیشتر است که نشان دهنده ی گسترش راحت تر آن می باشد. هر دو ویروس به گیرنده ی ACE 2 متصل می شوند ولی اتصال برای ویروس کوید-19 قوی تر و قدرت تهاجمی هم بیشتر است. تمایل این ویروس برای راههای هوایی فوقانی و ملتحمه هم بیشتر است.

 بیشترین میزان عفونت زایی و قدرت سرایت درست قبل از بروز علائم در فرد یا در پنج روز اول علائم است. اما این در مورد سارس، در هفته دوم علائم است. مشخصا این بر تشخیص عفونت سارس در مراحل اولیه کمک می کند.
 تست پی سی آر می تواند برای به طور میانگین 17 روز یا نهایتا 83 روز بعد از بروز علائم مثبت شود. نکته ی مهم اینجاست که تشخیص ویروس با پی سی آر دلیل بر عفونت زا بودن آن نیست چرا که کشت ویروس در یک فرد با تست پی سی آر مثبت بعد از 9 روز از بیماری به صورت خیلی نادر مثبت بوده است.
باید دقت داشت که بیماران با ابتلا به نوع خیلی شدید و یا دارای نقص ایمنی ممکن است دوره ی virus shedding طولانی تری داشته باشند. بعضی بیماران نیز ممکن است به صورت متناوب virus shedding داشته باشند. افراد با علائم خفیف یا افراد در مرحله قبل از عفونت نیز می توانند میزان بالایی از ویروس را در راههای هوایی فوقانی خود داشته باشند و این می تواند به گسترش راحت و سریع عفونت کمک کند.