مقدمه
دیابت شایع ترین بیماری متابولیک می باشد که شیوعی روبه افزایش دارد،
وجود بیش از 2 میلیون مبتلا در کشور که در نیمی از موارد از بیماری خود بی اطلاعند، و بویژه دیابت نوع 2که تا قبل از بروز بیماری تحت این نام، مدت ها بدون آن که حضور خود را اعلام کند، با ایجاد اختلال متابولیک ناشی ازبالابودن گلوکز پلاسما، باعث استقرار عوارض عروقی می شود و تنها چیزی که این بیوگرافی تاریک را روشن می سازد، وجود راهکارهای پیشگیرانه است
دیابت یک بیماری غیرواگیر است که تعداد زیادی از افراد جامعه به آن مبتلا هستند، ولی نیمی از آنهااز بیماری خود آگاه نیستند
دیابت درواقع اختلالی است که در آن سازگاری بدن با میزان گلوکز یا همان قند تغییر میکند سلولهای بدن ما برای انجام فعالیتهای خود و تولید انرژی ، نیاز به گلوکز دارند و برای ورود گلوکز به داخل سلول ، هورمونی بنام انسولین که از غده لوزالمعده یا پانکراس ترشح می شود لازم است . بنابراین اگر انسولین به میزان کافی تولید نشود ویا انسولین کارایی لازم خود را نداشته باشد گلوکز نمی تواند وارد سلولها شود و میزان گلوکز در خون بالا می رود وبه همین دلیل به این بیماری دیابت شیرین نیز گفته می شود .
مقدار طبیعی قند خون در افراد سالم بین 70 تا 110 میلی گرم در دسی لیتر و در مبتلایان به دیابت بیش از 126 میلی گرم دردسی لیتراست
طبق پژوهش های انجام شده، تصحیح شیوه های زندگی همراه با یک برنامه آموزشی مداوم در یک دوره زمانی 6 ساله باعث کاهش ابتلا به دیابت (نوع 2) در دوسوم مواردشده که نشان دهنده هزینه مؤثر این روش ها است.
بار اقتصادی، اجتماعی، فردی، بالای دیابت و وجود اقدام های پیشگیرانه مفید ، دلایل محکمی برای مورد توجه قرارگرفتن این بیماری است
انواع دیابت
دیابت یا بیماری قند به انواع زیر تقسیم می شود:
1. دیابت نوع 1
دیابت نوع 1 که به طورعمده در سنین کودکی و نوجوانی بروزمی کند، یک بیماری
اتوایمیون است که پانکراس یا همان لوزالمعده قادر به تولید انسولین کافی نیست. ,وبروز سریع علائم بالینی، شیوع بسیار کم بیماری و فقدان راه حلی عملی
برای پیشگیری یا به تأخیر انداختن بروز بیماری، اهمیت غربالگری و
روش های پیشگیری را کم رنگ می کندافراد مبتلا برای درمان این نوع بیماری باید انسولین تزریق کنند.
2. دیابت نوع 2
اما دردیابت نوع 2 مقاومت به انسولین مشکل عمدهای است که وجود دارد، یا به عبارتی در دیابت نوع دوم بدن نسبت به انسولین مقاومت میکند و انسولین کارایی لازم خود را نخواهد داشت. این نوع دیابت با چاقی، بیماریهای قلبی، بیماریهای عروقی و سایر مشکلات همراه است.
به دلیل شیوع بالا، عدم وجود علائم در سال های اولیه و وجود راهکارهای پیشگیرانه مؤثر، اهمیت برنامه های بهداشتی را دراین خصوص نشان می دهد
این نوع بیشتر در افراد بالای 30 سال مشاهده می شود و اکثر افراد مبتلا به دیابت ، در این گروه قرارمی گیرند . این بیماران معمولاً چاق هستند و درمان آنها با برنامه غذایی مناسب، ورزش و یا داروی خوراکی انجام می شود.
3. دیابت حاملگی
این نوع دیابت ممکن است طی دوران بارداری (بیشتربعد از ماه پنجم بارداری ) ایجادشده، و با اتمام بارداری خودبه خود برطرف می شود ولی می تواند ماندگار نیز باشد. در این افراد احتمال ابتلا به دیابت در آینده بیشتر است.
4. انواع اختصاصی دیابت
غالباً به علت بیماری های دیگر ایجادمی شود و شیوع آنها بسیار کم است مانند دیابت MODY .که یک نوع کمیاب دیابت کودکان است وعلت آن نوعی ژن می باشد
علائم دیابت
علائم بیماری عبارتند از:
– پرنوشی،
– پرادراری،
– پرخوری،
– کاهش شدید وزن بدون علت موجه(این علائم در دیابت نوع اول بیشتر دیده میشود)
– تأخیر در بهبود زخم ها،
– تاری دید.
_حالت تهوع و درد معده
تشخیص دیابت
آزمون گلوکز ناشتای پلاسما(FBS) آزمون ارجح برای تشخیص دیابت در کودکان و بزرگسالان غیر باردار است که اگر بالای 126 میلی گرم در دسی لیتر باشد تشخیصی می باشد.
استفاده از هموگلوبین گلیکوزیله در این زمان برای تشخیص دیابت توصیه نمیشود.
سه راه برای تشخیص دیابت وجود دارد و هر یک باید در یک روز دیگر نیز تایید شود مگر اینکه علایم مشخص هیپرگلیسمی وجود داشته باشد.
معیارهای تشخیصی دیابت
1. گلوکز ناشتا یعنی به مدت حداقل 8 ساعت دریافت کالری نداشته باشد، بیشتریا مساوی mg/dL 126 باشد.
2. علایم هیپرگلیسمی و گلوکز پلاسما در هر زمان mg/dL 200 باشد. هر زمان یعنی هر زمان از روز بدون در نظر گرفتن فاصله زمانی از خوردن آخرین غذا. علایم کلاسیک هیپرگلیسمی عبارتاند از پرادراری، پرنوشی و کاهش وزن بدون توجیه
3. گلوکز پلاسمای 2 ساعته mg/dL 200 باشد درطول تست تحمل گلوکز خوراکی(OGTT.) آزمون باید بر مبنای دستورالعمل سازمان جهانی بهداشت با استفاده از خوراندن یکباره گلوکز حاوی معادل 75 گرم بدون آب (anhydrous) گلوکز آنهیدرو که در آب حل شده باشد انجام گیرد.
هر چند برای تشخیص دیابت آزمون تحمل گلوکز خوراکی 75 گرمی حساستر و تا حدی اختصاصیتر ازگلوکزناشتا است. ولی به دلیل آسانی انجام، مقبولیت از سوی بیماران و هزینه کمتر، گلوکزناشتا آزمون تشخیص ارجح به شمار میآید.
تشخیص پیشدیابت
اختلال گلوکز ناشتا: گلوکز ناشتای پلاسما بین mg/dL 125-100
اختلال تحمل گلوکز: گلوکز پلاسمای دوساعته بین mg/dL 199-140
IFG و IGT با نام «پیشدیابت» شناخته میشوند. هر دو گروه پیشدیابتها عامل خطر برای دیابت آتی و بیماریهای قلبی- عروقی به شمار میآیند.
افراد در معرض خطر
تمام زنان و مردان بالای 30 سال که حداقل یکی از مشخصات زیر را داشته باشند در معرض خطرابتلا به دیابت هستند
۱- افرادی که اضافه وزن دارند و یا چاق هستند
2- افرادی که پدر، مادر، خواهر و یا برادر آنها سابقه ابتلا به دیابت دارند.
۳- افرادی که فشار خون مینیمم(یا حداقل) مساوی یا بیشتر از 90 میلی متر جیوه و فشار خون ماکزیمم(یاحداکثر) مساوی یا بیشتراز 140 میلی متر جیوه باشد.
4- زنانی که سابقه دوبار یا بیشتر سقط خودبه خودی (بدون علت مشخص ) و یا سابقه مرده زایی و یا سابقه به دنیا آوردن نوزاد با وزن بیش از 4 کیلوگرم داشته اند
5. زنانی که در یکی از بارداری های قبلی خود سابقه دیابت حاملگی دارند.
6. زنان باردار(در هر گروه سنی):
– درصورتی که خانم بارداری دارای هر یک از علائم سابقه خانوادگی دیابت، مرده زایی، فشار خون بالاو دیابت حاملگی ، دوبار سقط خودبه خودی بدون دلیل، زایمان نوزاد با وزن بیش از4کیلوگرم دربارداری های قبلی باشد، بدون توجه به سن حاملگی در معرض خطر محسوب می شود
.
– خانم بارداری که هیچ یک از علائم فوق را نداشته باشد، از ماه پنجم حاملگی (هفته 24 تا 28بارداری) در معرض خطر است.
7- افرادی که قند خون ناشتا در آنها110 -125 mg/dl است، اختلال قند خون ناشتا دارند و کسانی که در آزمایش تحمل قند، دو ساعت پس از مصرف 75 گرم گلوکز، قند خون آنها140 – 199 باشد، اختلال تحمل گلوکز دارند . مجموعه افراد دچار اختلال تحمل گلوکز و اختلال قند خون ناشتا را پره دیابتیک می نامند. این افراد در معرض خطر محسوب شده و بایدسالانه جهت انجام آزمایش خون به پزشک مراجعه کنند.
عوارض دیابت
عوارض دیابت به دو شکل است:
۱- عوارض زودرس (حاد) : که شامل الف- کاهش شدید قند خون بیمار (هیپو گلیسمی) ب – کتواسیدوز دیابتی درهردو حالت باید بیمار را بلافاصله به پزشک یا مرکز درمانی رساند.
الف – کاهش شدید قند خون
علت کاهش قند خون ممکن است به علت مصرف زیاد انسولین یا قرص های ضد دیابت (کاهش دهنده قند خون)، کم خوردن یا حذف یک وعده غذا و فعالیت زیاد ایجادشود.
علائم: احساس ضعف یا گرسنگی، رنگ پریدگی، عرق سرد، لرزش ، طپش قلب، سرگیجه وتهوع – استفراغ ، گیجی ،خواب آلودگی ، تشنج و درنهایت بیهوشی است.
چه باید کرد : درصورت مشاهده این عارضه، چنانچه بیمار بیهوش نشده باشد، می توانید به او چندحبه قند یا یک ماده غذایی شیرین بدهید. اگر بیمار بیهوش بود وی را در وضعی قراردهید که راه تنفسی او باز باشد . در حالت بیهوشی هیچ ماده غذایی نباید از طریق دهان داده شود و بلافاصله بایداو را به مراکزدرمانی برسانید.
ب – کتواسیدوز دیابتی
علت این عارضه بیشتر به دلیل عدم کنترل دیابت نوع یک است ودرواقع یک واکنش بدن است که وقتی بدن قادر به استفاده از گلوکز برای تولید انرژی نباشد چربی را تجزیه کرده وسبب تولید ماده ای به نام کتون می شود که باعث کتوز واسیدوز متابولیک در بدن می شود این پدیده شایعترین علت مرگ و ناتوانی در کودکان مبتلا به دیابت در تمام دنیا می باشد
.
علائم : تشنگی زیاد، ادرار زیاد، خستگی، ضعف عضلانی، درد شکم، طپش قلب ، افت فشار خون ، اختلالات بینایی، تاری دید،گیجی و منگی و درنهایت بیهوشی است.
چه باید کرد : درصورت بیهوشی راه تنفسی بیمار را باز نگه دارید و بلافاصله بیمار را به مراکزدرمانی برسانید.
نکته مهم : درصورتی که نتوان تشخیص داد که بیمار دچار کاهش قند خون و یا کتواسیدوز دیابتی شده است، اقدام های مربوط به کاهش قند خون انجام گیرد و بلافاصله بیمار به مرکزدرمانی ارجاع شود.
2. عوارض دیررس (مزمن): این عوارض (عروقی و عصبی )بعد از چند سال اتفاق می افتد و شامل : مشکلات چشمی،ناراحتی های کلیه، ناراحتی های قلبی، بی حسی و گزگزکردن دست ها و پاها و نیز دیر بهبودیافتن زخم ها به خصوص در پاها که حتی درصورت عدم مراقبت ممکن است به قطع عضو منجرشود هستند. در هر حال توجه داشته باشید که افراد مبتلا به دیابت بیش از افراد عادی در معرض مشکل های مزبور قراردارند . این مشکل ها درصورت عدم درمان به نابینایی، دیالیز یا پیوندکلیه، سکته های قلبی و مغزی، قطع عضو و درنهایت به مرگ منجرمی شوند.
اهمیت کنترل دقیق قند خون
کنترل دقیق قند خون تظاهر عوارض زودرس و دیررس را کاهش داده و یا بروز عوارض دیررس را به تأخیر می اندازد و درصورتی که عوارض ایجاد شده باشند از ناتوانی های ناشی از آنها مثل کوری، قطع عضو، نارسایی های شدید کلیه، سکته قلبی و مرگ پیشگیری می کند.
هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1C)
از آنجایی که HbA1C میانگین قندخون طی چند ماه گذشته را منعکس میکند و ارزش پیشگویی کننده قوی برای عوارض دیابت دارد، باید بهطور روتین در تمام بیماران مبتلا به دیابت در ارزیابی اولیه و سپس به طور مداوم انجام شود. اندازهگیری
HbA1C هر 3 ماه یک بار نشاندهنده آن است که بیمار به اهداف کنترل قندخون دست یافته است یا خیر.
در هر بیمار تواتر انجام آزمون HbA1C بر اساس وضعیت بالینی، رژیم درمانی مورد استفاده و قضاوت پزشک تعیین میشود. ممکن است در برخی بیماران که وضعیت قندخون آنها پایدار است و در محدوده هدف قرار دارد، انجام آزمون 2 بار در سال کافی باشد، در حالیکه در بیماران با قندخون ناپایدار و آنهایی که به شدت تحت درمان قرار دارند (برای مثال زنان باردار مبتلا به دیابت نوع 1) ممکن است لازم باشد تواتر انجام آزمون بیشتر از هر 3 ماه یک بار باشد.
آموزش های لازم برای افراد مبتلا به دیابت
1. کنترل وزن
از هر 10 نفر مبتلا به دیابت نوع 2 معمولاً 8 نفر آنها چاق هستند و نیاز به کاهش وزن دارند، بنابراین فرد مبتلا به دیابت باید همیشه وزن خود را در حد طبیعی نگه دارد. )
2. برنامه غذایی
باید افراد مبتلا به دیابت درباره برنامه غذایی و این که چه بخورند و چه نخورند و یا مصرف آن را محدودکنند، به طور دقیق آموزش ببینند.
نکته هایی که باید در برنام غذایی این بیماران رعایت شود عبارتند از:
– تعداد وعده های غذا را افزایش داده و در هر وعده، مقدار غذای مصرفی را کاهش دهند و این مقدار غذای مصرفی باید متناسب با فعالیت بیمار باشد.
– افراد مبتلا به دیابت هرگز نباید یکی از وعده های اصلی غذای خود را حذف کنند، به خصوص بیماران لاغر و بیمارانی که قرص مصرف می کنند و یا انسولین تزریق می نمایند.
– از میوه های غیرشیرین و سبزی ها در وعده های غذایی به مقدار زیاد استفاده کنند.
– مصرف میوه های شیرین مانند انگور، خربزه، خرما، توت و همچنین خشکبار شیرین مانند توت خشک، کشمش ، قیسی و مانند آنها را در برنامه غذایی خود محدودکنند.
– از حبوبات در برنامه غذایی روزانه بیشتر مصرف کنند.
– نان سبوس دار مصرف کنند.
– قند و شکر و انواع شیرینی مانند آب نبات، شکلات، شیرینی، گز، سوهان و امثال آن را مصرف نکنند.
– از مواد نشاسته ای مانند نان، برنج، سیب زمینی، گندم، جو و ماکارونی به میزانی که موجب افزایش وزن نشود مصرف نمایند.
– مصرف چربی ها را کاهش دهند و به این منظور از سرخ کردن غذا خودداری و آن را به صورت آب پز و کبابی تهیه کنند. از گوشت های کم چربی استفاده کنند و قبل از پخت، چربی گوشت و پوست مرغ را جداکنند . از شیر و ماست کم چربی استفاده کرده، برای این کار شیر را جوشانده و پس از سردشدن چربی آن را جداکنند . مصرف تخم مرغ را محدودکرده و از گوشت های احشایی مانند جگر، مغز، قلو ه، و کله پاچه کمتر مصرف کنند . به جای خامه، کره و روغن های جامد از روغن مایع و زیتون استفاده کنند.
توجه: بعضی از افراد مبتلا به دیابت می توانند با نظر پزشک معالج خود روزه بگیرند
.
3. ورزش و فعالیت های جسمی
ورزش باعث کارایی بیشتر، کاهش وزن، احساس نشاط و تندرستی می شود . افزایش فعالیت های بدنی در کنترل بیماری قند بسیار اهمیت دارد . ورزش و فعالیت های بدنی باید متناسب با شرایط و وضعیت سلامت شخص باشد و به طور منظم و مستمر انجام گیرد . زمان ورزش بهتر است عصر باشد . این بیماران می توانند ورزش های سبک مثل نرمش و پیاده روی انجام دهند . به هر حال درباره نوع ورزش
می توانند با پزشک خود مشورت کنند.
4. مراقبت از پا
مراقبت از پای فرد مبتلا به دیابت بسیار اهمیت دارد. ممکن است دو عارضه برای آنها پیش آید:
– بی حسی و کرختی پا،
– عفونت و دیر بهبودیافتن زخم و جراحت های پا.
بنابراین رعایت نکته های ذیل در حفظ بهداشت پای افراد مبتلا به دیابت بسیار مهم است:
– هر روز پاهای خود را با آب ولرم و صابون بشویند و بین انگشتان خود را با حوله نرم خشک کنند.
– ناخن های پا را کوتاه نگه دارند و باید ناخن را به طور مستقیم گرفته و کنار نا خن را نگیرند . ناخن نباید از ته گرفته شود و درصورتی که دید بیمار مشکل داشته باشد، شخص دیگری ناخن هایش را بگیرد.
– جوراب خود را روزانه عوض کرده و از جوراب نخی و ضخیم استفاده کند.
– از کفش راحت، پاشنه کوتاه و پنجه پهن استفاده کنند.
– در خانه از کفش راحتی و دمپایی استفاده کنند و برای جلوگیری از جراحت های احتمالی پا،با پای برهنه در منزل راه نروند.
– پاهای خود را روزانه از نظر وجود قرمزی، تورم، تغییر رنگ، زخم، ترک خوردگی و ترشح اطراف ناخن بررسی کنند، و برای این منظور و مشاهده کف پا می توانند از آینه استفاده نمایند.
– از نزدیک کردن پای خود به آتش، بخاری، شوفاژ و هر وسیله گرمایی دیگر خودداری کنند.
5. ترک مصرف دخانیات
افراد مبتلا به دیابت که هر نوع دخانیات (سیگار، پیپ، چپق و قلیان، جویدن توتون ) مصرف می کنند، باید برای ترک تشویق شوند.
6. نحوه مصرف و تزریق انسولین
بیمارانی که انسولین مصرف می کنند باید نحو نگه داری، نحو مخلوط کردن، رعایت بهداشت سرنگ ها و محل های تزریق انسولین را آموزش ببینند.
نحوه نگه داری
انسولین بازنشده حتماً باید در یخچال نگه داری شود، اما انسولینی که در آن بازشده و درحال استفاده است را می توان در دمای اتاق هم نگه داری کرد، ولی باید از قراردادن آن در گرمای زیاد (بالای 30درجه ) و یا سرمای شدید (زیر 2 درجه ) خودداری کرد . از تکان دادن های بیش از حد شیشه نیز بایداجتناب کرد؛ زیرا هر دو مورد باعث ازدست رفتن قدرت اثر دارو می شود.
هرگونه تغییر در انسولین مثل، یخ زدگی و کدرشدن قدرت انسولین را کمترمی کند.
نحوه مخلوط کردن
درصورتی که بیمار از دو نوع انسولین با اثر سریع(کریستال) و با اثر متوسط (NPH) استفاده می کند، باید برای مخلوط کردن آن دو، نکته های زیر را رعایت کند:
– هیچ گونه ماده رقیق کننده و یا داروی دیگری نباید به مخلوط دو نوع انسولین اضافه شود.
– مخلوط انسولین کریستال وNPHرا هم می توان فوراً تزریق کرد و هم می توان برای وعده بعدی تزریق نگه داری کرد . البته هنگام استفاده برای وعده بعد باید سرنگ را بین دست ها حرکت دادتا انسولین مخلوط شود.
– همیشه باید اول انسولین کریستال در سرنگ کشیده شود و بعد انسولینNPH
در غیر این صورت ،ساختمان و اثر انسولین کریستال تغییرمی کند.
رعایت بهداشت سرنگ ها
– درصور ت استفاده مکرر از یک سرنگ، فقط باید برای همان شخص مصرف شود و استفاده از سرنگ فرد دیگر ممنوع است (زیرا خطر انتقال بعضی از عفونت های ویروسی ازطریق جریان خون افزایش می یابد).
– درصورتی که سرسوزن سرنگ قابل جداشدن است، در تزریق بعدی باید چند بار پیستون سر نگ را با فشار عقب و جلو برد تا انسولینی که در سرسوزن مانده (حدود 5 واحد انسولین ) خارج گرددو سپس اقدام به کشیدن مجدد انسولین شود.
– انسولین باید نیم ساعت قبل از غذاخوردن تزریق شود.
محل های تزریق انسولین
– باید انسولین را در بافت زیرجلدی قسمت بالای بازو، سطح جلو و کناری قابل دید ران ها و در محدوده 5 سانتی متری اطراف ناف تزریق شود.
– تزریق نباید داخل عضله انجام گیرد و باید حتماً در زیرپوست و در بافت چربی باشد.
– تزریق انسولین باید هر دفعه در یک محل جداگانه انجام شود (چرخشی)، در غیر این صورت ممکن است پوست سفت شود.
– سرعت جذب انسولین در محل های مختلف متفاوت است، به این صورت که در شکم جذب از همه قسمت ها سریع تر است، بعد در بازوها و بعد ران ها و در باسن از همه قسمت ها کندترجذب می شود . بهتر است درصورتی که فرد دو بار تزریق در روز دارد صبح ها روی شکم و شب ها بالای ران تزریق انجام شود.
– هر ورزشی میزان جذب انسولین را از نواحی تزریق مربوط به آن ورزش افزایش می دهد، به طور مثال درصورت تزریق در ران ها در هنگام دویدن جذب انسولین سریع تر می شود.
– تغییرات پوستی نواحی تزریق مثل تورم، قرمزی و سفتی باعث کندی جذب انسولین می شود.
7. نکته هایی که فرد مبتلا به دیابت در هنگام ابتلا به سایر بیماری ها باید رعایت کند
در مواردی که شخص مبتلا به دیابت به بیماری هایی از قبیل سرماخوردگی، تب، اسهال و استفراغ و … مبتلا شود، باید اقدام های زیر را انجام دهد:
– درصورت تزریق انسولین نباید مصرف آن را قطع کند.
– اگر قادر به خوردن غذاهای سفت نیست، بهتر است از غذاهای مایع مانند سوپ، آش، مایعات غیرشیرین، آب میوه و یا شیر استفاده نماید.
– باید در زمان بیداری به اندازه کافی استراحت کند.
– درصورت ابتلا به عوارض شدید مانند اسهال و استفراغ شدید حتماً به پزشک مراجعه کند.
دیابت در بارداری وآموزش بیماران
زنانی که هرگز مبتلا به دیابت نبودهاند ممکن است در دوران بارداری به دیابت مبتلا شوند که به آن دیابت بارداری میگویند.
تشخیص دیابت بارداری
قند خون ناشتا بالای 95 ویا آزمایش قند خون یک ساعت پس از صرف غذا بالا ی 140 ودوساعت بعد بالای120 باشد تشخیص دیابت بارداری داده می شود
این حالت در بارداری نیاز به ارزیابی، توجه و درمان ویژه دارد. دیابت بارداری معمولا بعد از زایمان از بین میرود اما ممکن است در بارداریهای بعدی نمایان شود یا ممکن است در سالهای بعد فرد مستعد ابتلا به دیابت نوع دوم شود.
خطرات دیابت برای زنان باردار
بزرگی یا ماکروزومی جنین (وزن جنین بیش از حد طبیعی)
هیپوگلیسمی نوزادی (کاهش قندخون در نوزاد)
احتمال بیشتر برای سختزایی (زایمان سخت به دنبال بزرگی جنین
به دلیل اینکه چنین قادر به عبور از لگن مادر نیست)
تولد جنین با نقایص مادرزادی
افزایش خطر زایمان زودرس یا تولد نوزاد مرده
کنترل زنان باردار مبتلا به دیابت
آنچه از اهمیت خاصی برخوردار است کنترل دیابت قبل از تصمیمگیری برای بارداری است. بنابراین مراقبتهای قبل از بارداری در زنانی که دیابت دارند بسیار ضروری است. کنترل قندخون از بروز خطرات و عوارض دیابت در مادر و جنین میکاهد. درمان سایر بیماریهای مزمن که ممکن است همراه با دیابت اتفاق بیفتند مانند بیماریهای قلبی، پرفشاری خون و بیماریهای عروق خونی محیطی بسیار مهم است و شانس به دنیا آوردن نوزادی سالم را افزایش داده و عوارض مرتبط با بارداری را در مادران کاهش میدهد. بنابراین کنترل منظم قندخون ضروری است.
بسیاری از داروهایی که برای دیابت استفاده میشود در زنان باردار ممنوع است. پزشک داروهای خاصی را برای دیابت این زنان تجویز کرده و درمانهایی هم برای کنترل فشار خون همچنین داروهای رقیقکننده خون برای او در نظر میگیرد. گاهی هم ممکن است داروهای بدون نسخه یا داروهای گیاهی با توصیه پزشک استفاده شود.
زنان باردار مبتلا به دیابت نوع دوم ممکن است به انسولین نیاز داشته باشند. حتی اگر قبل از بارداری از انسولین استفاده نکرده باشد.