پانزده ماه از آغاز دنیاگیری کووید گذشته و ویروس همچنان میتازد. سرنوشت این نبرد طی ماههای آتی به تقابل واکسنها و واریانتهایی بستگی دارد که سریعتر منتشر میشوند و کشندهتر هستند و این بر سه اصل ساده استوار است.
اصل ۱: واکسن علیه واریانتها مؤثر است
وقتی اولین واکسنها معرفی شدند واریانت آلفا شناسایی شده بود. دادههای دنیای واقعی نشان میدهد واکسن علیه واریانتها مؤثر است. در موارد نادر ابتلای غیرمنتظره پس از واکسن، بیماری اغلب خفیف، مدت آن کوتاه و بار ویروس پایین بوده است.
آیا واریانت دلتا میتواند این وضعیت را تغییر دهد؟ مطالعه در انگلیس نشان داده دو نوبت واکسن فایزر در پیشگیری از ابتلای علامتدار به کرونای دلتا ۸۸ درصد (یک نوبت ۳۳ درصد) مؤثر است و در ۹۵ درصد موارد مانع بستری در بیمارستان میشود. در اسرائیل نیز با وجود پوشش بالای واکسن موارد کرونای دلتا اندکی افزایش یافته اما هیچیک شدید نبوده است.
داده کافی در زمینه احتمال ابتلا به کووید طولانی دلتا پس از واکسن وجود ندارد اما شواهد پراکنده نشاندهنده بهبود علائم برخی مبتلایان به کووید طولانی در پی تزریق واکسن است.
موضوع نگرانکنندهای که اخیراً در یک مطالعه مطرح شد ماهیت گسترش بیماری توسط موارد ابتلای غیرمنتظره پس از واکسن است. وقتی در فصل بهار همهگیری در هند اوج گرفت، کارکنان درمانی که دو نوبت واکسن آسترازنکا دریافت کرده بودند به واریانت دلتا مبتلا شدند و آن را به دیگران منتقل کردند. اگر بقیه واکسنها نیز چنین باشند افراد واکسینه باید در فضای بسته همچنان ماسک بپوشند. به همین دلیل ماسک در اسرائیل دوباره اجباری شد و سازمان سلامت جهانی نیز اعلام کرد افراد واکسینه باید در فضای بسته ماسک بپوشند.
اصل ۲: واریانتها برای افراد غیرواکسینه مشکلساز هستند
افراد واکسینه حتی با وجود واریانتها در امنیت هستند، اما این خطر افراد غیرواکسینه را تهدید میکند. البته افزایش پوشش واکسن درجاتی از ایمنی برای افراد غیرواکسینه نیز فراهم میکند اما این افراد در واقع عامل تداوم همهگیری هستند.
در انگلیس نیمی از جمعیت واکسن زده اما از هنگام ظهور واریانت دلتا تعداد موارد ابتلا ۶ برابر و موارد بستری تقریباً ۲ برابر شده است. اما این دلیل بر عدم موفقیت واکسن نیست بلکه نشان میدهد حتی در کشورهایی که میزان واکسیناسیون بالا است بسیاری از افراد همچنان آسیبپذیر هستند.
واریانتها کار را برای ما مشکلتر کردهاند اما حرف اول را نمیزنند. بیشترین سرعت گسترش واریانتها در آمریکا مربوط به مناطقی است که کمترین پوشش واکسن را دارند. محدودیتها در بیشتر ایالتهای این کشور لغو شده است. کمترین پوشش واکسن و بیشترین مرگومیر مربوط به افراد سیاه و لاتینتبار است. مبتلایان به نقص ایمنی نیز کمترین بهره را از واکسن میبرند. کودکان زیر ۱۲ سال هنوز مجاز به دریافت واکسن نیستند.