واکسن به تنهایی نمیتواند به دنیاگیری پایان دهد
نابرابری شدیدی در زمینه دسترسی به واکسن در جهان وجود دارد. از ۳ میلیارد دوز واکسن تزریق شده در جهان حدود ۷۰ درصد آن مربوط به تنها ۶ کشور است. درحالیکه آمریکا نگران پوشش ۴۰ درصدی واکسن در برخی ایالتهای این کشور است، این میزان پوشش واکسن در کمتر از ۱۰ درصد مناطق جهان و تنها ۱ درصد آفریقا به دست آمده است.
تنها نیمی از سال جاری گذشته اما موارد ابتلا و مرگ از کرونا در ۲۰۲۱ بیشتر از ۲۰۲۰ بوده است. واریانتهای جدید همچنان در حال ظهور هستند. واریانت لاندا (لامبدا) آخرین مورد شناسایی شده توسط سازمان سلامت جهانی است که واریانت غالب در پرو بوده و به سرعت در آمریکای جنوبی در حال گسترش است.
کشورهایی مانند ویتنام با تهدید سهگانه روبرو هستند. ویتنام در ابتدای دنیاگیری عملکرد عالی داشت و اجرای سختگیرانه قرنطینه باعث شد ایمنی طبیعی شکل نگیرد. دسترسی به واکسن در این کشور به شدت محدود است و اکنون با واریانت دلتا مواجه شده است. کل تعداد مبتلایان در ویتنام در ابتدای امسال تنها ۱۵۰۰ نفر بود اما این کشور در حال حاضر با افزایش چشمگیر موارد ابتلا به واریانت دلتا مواجه است و این نشان میدهد جهان زمان زیادی ندارد.
اصل ۳: هرچه اصل ۲ بیشتر بماند احتمال بقای اصل ۱ کاهش مییابد
هر بار ویروس یک میزبان جدید را مبتلا میکند جهشهای جدیدی اتفاق میافتد. با ادامه همهگیری تعداد جهشهای ویروس و احتمال ظهور واریانتهای خطرناک نیز افزایش مییابد. در نهایت یکی از این واریانتها ممکن است از ایمنی واکسن فرار کند.
این اولین دنیاگیری تاریخ است که دانشمندان لحظهبهلحظه در حال تعیین توالی ژنها و پیگیری سیر تکوین یک ویروس هستند. اما سرعت ظهور واریانتها به حدی رسیده که امکان آزمایش همه آنها عملاً وجود ندارد. تجهیزات تعیین توالی در خیلی از جاها در دسترس نیست. واریانت دلتا زمانی در هند شناسایی شد که به انگلستان رسیده بود.
بنابراین اولین علامت ظهور یک واریانت مقاوم به واکسن این خواهد بود که افراد واکسینه کامل در بیمارستان بستری شوند. البته این اتفاق ناگهانی نخواهد بود چون سطح ایمنی افراد متفاوت است و با هر تغییر در ویروس تعدادی از افراد واکسینه ایمنی خود را از دست خواهند داد، اما تجربه ابتدای دنیاگیری نشان داد که اگر چنین هشدارهایی هرچند کوچک جدی گرفته نشود چه عواقبی در انتظار ما خواهد بود.
در چنین شرایطی تزریق واکسن یادآور لازم خواهد بود و این میتواند نابرابری واکسن را تشدید کند. سازمان سلامت جهانی میگوید واکسن برای مقابله با واریانتها کافی نیست و استفاده از سایر راهکارها شامل ماسک، فاصله اجتماعی، آزمایش گسترده و ردیابی هوشمند موارد تماس اجتنابناپذیر است.