بهترین روش برای مبارزه با همه گیری کووید-۱۹ واکسیناسیون است. واکسن های کووید-۱۹ با ایجاد پاسخ ایمنی در برابر ویروس کرونا به طور قابل توجهی باعث کاهش ریسک پیشرفت بیماری کرونا و عواقب جدی ناشی از این بیماری می شود.
به علاوه، واکسیناسیون باعث کاهش تعداد ناقلین بدون علامت می شود و مهمترین ابزار برای کنترل همه گیری کووید-۱۹ به شمار می رود. عواقب ابتلای افراد به بیماری کووید-۱۹ قابل پیش بینی نیست و تاخیر در واکسیناسیون احتمال ابتلای هر فرد به بیماری شدید را در همه گیری کووید-۱۹ افزایش می دهد.
بهترین واکسن ساخته شده برای پیشگیری از بیماری کووید-۱۹ چه واکسنی است؟
بهترین واکسن برای پیشگیری از بیماری کووید-۱۹ در دسترس ترین واکسن است. در حال حاضر ۴ واکسن در بازار دارویی ایران موجود است. واکسن اسپوتنیک V، آسترازنکا، سینوفارم و کووکسین بهارات توسط سازمان غذا و داروی ایران برای پیشگیری از بیماری کووید-۱۹ در سنین بالای ۱۸ سال مورد تایید قرار گرفته اند. میزان اثر بخشی واکسن ها در پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید-۱۹ در مطالعات انجام شده ممکن است تا حدی متفاوت باشد. این تفاوت ها نباید در تصمیم گیری جامعه برای زمان تزریق واکسن تاثیر گذار باشد. نکته مهم این است که افراد واکسینه شده در صورت ابتلا به بیماری کووید-۱۹ دچار مرگ و میر و عوارض جدی ناشی از بیماری نخواهند شد. با تزریق همه واکسن ها ممکن است عوارض جدی به صورت نادر بروز نماید، اما عواقب ابتلا به بیماری کووید-۱۹ از عوارض احتمالی و نادر واکسن ها بسیار بیشتر است و واکسیناسیون یک امر ضروری برای حفظ سلامت هر فرد و جامعه است.
اثر بخشی واکسن از چه زمانی آغاز می شود و تا چه زمانی ماندگار می ماند؟
ایمنی زایی واکسن دو تا سه هفته بعد از تزریق نوبت اول آغاز می شود و دو هفته بعد از تزریق نوبت دوم کامل می شود. بنابراین ریسک ابتلا به بیماری کووید-۱۹ در روزهای ابتدایی بعد از تزریق واکسن وجود دارد و نباید نادیده گرفته شود. ماندگاری ایمنی در برابر ویروس کرونا بعد از تزریق واکسن های کووید-۱۹ مشخص ناست، اما انتظار می رود دو هفته بعد از کامل شدن واکسیناسیون، فرد واکسینه شده حداقل ۶ ماه در برابر ویروس کرونا ایمنی داشته باشد.
میزان اثر بخشی واکسن های کووید-۱۹ چقدر است؟
همه واکسن های کووید-۱۹ به طور قابل توجهی ریسک تشدید بیماری و مرگ و میر ناشی از بیماری کووید-۱۹ را در صورت ابتلا کاهش می دهند. این واکسن ها ریسک ابتلا (به صورت ناقل با علائم خفیف و یا بدون علامت) به بیماری کووید-۱۹ را نیز کاهش می دهند، با این وجود اطلاعات در مورد میزان اثربخشی واکسن های کووید-۱۹ در برابر سوش های نوپدید ویروس کرونا محدود است.
نحوه تجویز واکسن های کووید-۱۹ موجود در بازار دارویی ایران چگونه است؟
واکسن اسپوتنیک V (ساخت کشور روسیه) در دو نوبت و به فاصله ۲۱ تا ۲۸ روز، واکسن آسترازنکا (ساخت کشور کره جنوبی) در دو نوبت و به فاصله ۴ تا ۱۲ هفته، واکسن سینوفارم (ساخت کشور چین) در دو نوبت و به فاصله ۲۱ تا ۲۸ روز و واکسن کووکسین بهارات (ساخت کشور هند) در دو نوبت و به فاصله ۲۸ روز تزریق می شود. واکسن های کووید-۱۹ موجود در بازار دارویی ایران به صورت تزریق عضلانی در بخش خارجی عضله بازو تجویز می شود. در صورتی که امکان تزریق در بخش خارجی عضله بازو وجود نداشته باشد واکسن می تواند در بخش خارجی عضله ران تزریق شود.
آیا واکسن های کووید-۱۹ موجود در بازار دارویی ایران محدودیت سنی دارد؟
همه این واکسن ها در سنین بالای ۱۸ سال می تواند تزریق شود. در برخی از کشورها با توجه به اینکه عوارض بسیار نادر واکسن آسترازنکا در خانم های جوان (سنین کمتر از ۵۰ تا ۵۵ سال) رخ داده است، تزریق این واکسن به صورت داوطلبانه در این سنین انجام می شود. لازم به ذکر است که واکسن آسترازنکا در دنیا بیشتر در سنین کمتر از ۵۵ سال و در خانم ها تزریق شده است، بنایراین یکی از دلایل مشاهده عوارض در این سنین را می توان واکسیناسیون بیشتر در این جمعیت دانست. در سنین کمتر از ۵۵ سال منع مصرف برای دریافت واکسن آسترازنکا وجود ندارد و سازمان جهانی بهداشت مزایای تزریق این واکسن را در برابر خطر بروز عوارض بسیار نادر آن در سنین بالای ۱۸ سال بیشتر می داند. در صورت در دسترس بودن بهتر است در سنین کمتر از ۵۵ سال از واکسن هایی به جز واکسن آسترازنکا جهت پیشگیری از بیماری کووید-۱۹ استفاده شود